Phân biệt giữa viêm não Nhật Bản và viêm não mô cầu

Cả Viêm não Nhật Bản và viêm não mô cầu đều là những căn bệnh nguy hiểm cho người bệnh, ngay cả khi được điều trị kịp thời, chúng vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Như vậy, hai loại bệnh này có những khác biệt gì về triệu chứng và tác động đến cơ thể? Hãy cùng Nhà thuốc Thái Minh tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Viêm não mô cầu là gì?

Vi khuẩn Neisseria meningitidis là nguyên nhân gây bệnh viêm não mô cầu, tấn công hệ thần kinh trung ương sau khi xâm nhập vào cơ thể. Bệnh viêm não mô cầu lây truyền qua đường hô hấp, do đó, nhanh chóng lan truyền và trong môi trường thuận lợi, có thể gây bùng phát thành dịch bệnh.

Vi khuẩn viêm não mô cầu được phân chia thành 4 nhóm chính là A, B, C và D dựa trên các kháng nguyên trong cơ thể. Trong số này, chủng A và B là hai loại phổ biến nhất. Tuy vậy, việc phân loại bệnh này cũng có thể dựa trên các chủng vi khuẩn khác nhau nếu thực hiện kiểm tra huyết thanh gây bệnh. Tuy nhiên, trong lĩnh vực y học, phương pháp này hiếm khi được sử dụng.

Viêm não Nhật Bản là gì?

Viêm não Nhật Bản, còn được biết đến dưới tên viêm não mùa hè hoặc viêm não B, là một bệnh nhiễm trùng cấp tính của hệ thần kinh trung ương, được gây ra bởi một loại virus. Bệnh có thể phát triển nặng theo từng giai đoạn, gây tử vong và để lại nhiều di chứng cho sức khỏe.

Bệnh viêm não Nhật Bản được phát hiện lần đầu tại Nhật Bản và sau đó lan rộng đến các khu vực như Đông Nam Á, Bắc Á, Tây Thái Bình Dương,… Điều này dẫn đến việc bệnh lý này được gọi là viêm não Nhật Bản.

Sự khác biệt giữa viêm não Nhật Bản và viêm não mô cầu

Tác nhân gây bệnh

Viêm não mô cầu được gây ra bởi vi khuẩn Neisseria meningitidis, mà thường cư trú ở vùng mũi, hầu và họng của người bệnh. Thường thì nguồn lây bệnh chủ yếu đến từ bệnh nhân và người mang vi khuẩn mà không có triệu chứng lâm sàng, tỷ lệ này chiếm khoảng 10-20% trong cộng đồng. Vi khuẩn Neisseria meningitidis lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp, khi tiếp xúc với dịch tiết mũi họng khi người bệnh ho, hắt hơi,…

Mặt khác, viêm não Nhật Bản là kết quả của chủng virus Japanese Encephalitis Virus (JEV). Tuy nhiên, con người không thể lây truyền bệnh trực tiếp từ động vật hoang dã mà lây truyền trung gian qua muỗi. Virus nằm trong máu của động vật mang bệnh, và muỗi sẽ lây truyền nó sang người. Cụ thể, Culex Tritaeniorhynchus và Culex Vishnui là hai loài muỗi phổ biến mang virus viêm não Nhật Bản.

Triệu chứng bệnh

Khi người bệnh nhiễm vi khuẩn viêm não mô cầu, thời gian ủ bệnh sẽ từ 2-10 ngày (trung bình 3-4 ngày). Sau đó, bệnh nhân có thể xuất hiện các biểu hiện như sốt cao khoảng 39-40 độ C, buồn nôn, đau đầu, cứng gáy. Một số trường hợp có thể có triệu chứng như lơ mơ, nhạy cảm với ánh sáng, xuất hiện ban xuất huyết có hình sao hoặc sốc nhiễm khuẩn.

Đa phần trường hợp nhiễm viêm não Nhật Bản không có bất kỳ các triệu chứng hoặc chỉ xuất hiện triệu chứng nhẹ, dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Một số khác có thể xuất hiện sốt cao kèm các triệu chứng liên quan đến tổn thương ở hệ thần kinh trung ương như đau đầu, buồn nôn, lú lẫn, co giật, rối loạn nghe nói, ảo giác, hôn mê,…

Biến chứng

Viêm não mô cầu diễn tiến rất nhanh và có thể gây tử vong chỉ sau 24 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Đối với trường hợp sống sót, họ có thể gặp phải biến chứng nặng như phát triển thần kinh châm, mất khả năng thính giác, liệt,…

Tỷ lệ tử vong của người bệnh viêm não Nhật Bản dao động trong khoảng 20-30%, đồng thời có thể lên đến 50%. Bệnh viêm não Nhật Bản để lại nhiều di chứng nghiêm trọng như bại liệt, liệt nửa người, rối loạn tâm thần, mất khả năng ngôn ngữ,…

Vì sao bạn cần tiêm phòng viêm não Nhật Bản và viêm não mô cầu?

Nhóm người có nguy cơ cao mắc bệnh viêm não Nhật Bản và viêm não mô cầu bao gồm trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và người dưới 30 tuổi. Tuy nhiên, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất. Nếu không có các biện pháp ngăn chặn kịp thời, bệnh viêm não mô cầu và viêm não Nhật Bản có thể bùng phát thành dịch bệnh. Vì vậy, tiêm phòng ngay khi trẻ đủ tuổi là cần thiết để hỗ trợ phòng chống bệnh hiệu quả.

Ngoài ra, vắc xin viêm não Nhật Bản cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe trẻ em và người lớn, đặc biệt là trẻ nhỏ. Do đó, các bậc cha mẹ cần nhớ ghi nhớ lịch tiêm chủng viêm não Nhật Bản để đảm bảo bé được tiêm phòng đúng lịch, đúng liều trình và đúng phác đồ phù hợp với lứa tuổi.

Để đối phó với mức độ nguy hiểm và tác động nghiêm trọng của bệnh viêm não Nhật Bản, cộng đồng quốc tế đã nghiên cứu và phát triển nhiều loại vắc xin phòng viêm não Nhật Bản khác nhau. Tại Việt Nam, hiện có 2 loại vắc xin viêm não Nhật Bản được sử dụng, bao gồm:

• Vắc xin Jevax (Việt Nam): Dành cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn.
• Vắc xin Imojev (Pháp): Dành cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn, với độ an toàn và hiệu quả cao.

Những điều cần lưu ý sau tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản và viêm não mô cầu

Phản ứng sau tiêm

Dưới đây là một số phản ứng nhẹ có thể xảy ra sau khi tiêm vắc xin phòng ngừa viêm não:

• Khi tiêm, bạn có thể cảm thấy đau nhức, đỏ hoặc sưng ở vị trí tiêm.
• Trẻ em sau khi tiêm thường có khả năng sốt cao hơn so với người lớn.
• Người trưởng thành có thể gặp một số phản ứng như đau đầu và đau cơ.

Ngoài ra, đối với trường hợp nặng, người bệnh có thể xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Sau khi tiêm có thể xảy ra tình trạng ngất xỉu, do đó, bạn cần phải nghỉ ngơi nằm xuống trong khoảng từ 15 – 30 phút, tránh nguy cơ trượt ngã gây chấn thương nghiêm trọng.
• Đau vai kéo dài.
• Có thể xảy ra dị ứng như nổi mề đay, khó thở, tim đập nhanh, chóng mặt,… sau vài giờ đồng hồ sau khi tiêm.
• Mất cảm giác thèm ăn, dẫn đến chán ăn.
• Phát ban và mề đay có thể xuất hiện.

Chăm sóc sau tiêm

Sau khi tiêm phòng viêm não, bạn cần tuân thủ các biện pháp sau:

• Nghỉ ngơi tại nơi tiêm chủng trong khoảng 30 phút để đảm bảo không có phản ứng không mong muốn sau tiêm.
• Tránh bôi, động chạm vào vùng tiêm nhằm ngăn ngừa nhiễm khuẩn và giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Thường xuyên theo dõi nhiệt độ cơ thể. Nếu sốt cao trên 38.5 độ, bạn nên lau người bằng nước ấm. Đối với trẻ nhỏ, nếu sốt cao không giảm, phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay.
• Bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể bằng cách ăn thực phẩm sạch và tươi sống, giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Bài viết trên đây chia sẻ thông tin về sự khác biệt giữa viêm não Nhật Bản và viêm não mô cầu. Hy vọng rằng thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hai loại bệnh và hỗ trợ trong việc phòng tránh những dịch bệnh nguy hiểm đến sức khỏe.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể và chính xác, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác và phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn.