Hiện tượng huyết khối tĩnh mạch là gì? Các yếu tố nguy cơ huyết khối tĩnh mạch

Huyết khối tĩnh mạch thường xuất phát chủ yếu từ sự rối loạn trong quá trình đông máu của cơ thể, cũng như từ sự tổn thương và bất động của thành mạch. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ được tìm hiểu về hiện tượng này và cũng sẽ đưa ra một số yếu tố nguy cơ liên quan đến huyết khối tĩnh mạch.

Huyết khối tĩnh mạch là gì?

Nhiệm vụ của hệ thống tĩnh mạch là đưa máu nghèo oxy trở về tim sau khi máu đã trao đổi oxy tại các cơ quan. Cơ thể có 3 loại tĩnh mạch là tĩnh mạch nông, tĩnh mạch sâu và các tĩnh mạch xuyên đưa máu từ tĩnh mạch nông đổ về tĩnh mạch sâu. Trong hệ thống tĩnh mạch này, các van một chiều cho phép máu chảy theo hướng nhất định.

Huyết khối tĩnh mạch xảy ra khi có cục máu đông hình thành bên trong lòng tĩnh mạch, và điều này có thể xảy ra ở bất kỳ tĩnh mạch nào trong cơ thể, thường thấy nhiều nhất là huyết khối tĩnh mạch ở chi dưới.

Yếu tố nguy cơ huyết khối tĩnh mạch

Yếu tố di truyền

Khả năng mắc huyết khối tĩnh mạch là kết quả của sự tương tác giữa nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố di truyền góp phần thúc đẩy sự hình thành huyết khối như sau:

• Yếu tố V Leiden: Đây là một bệnh lý phổ biến do đột biến gen, đặc biệt là gen quy định yếu tố V. Đột biến này làm thay đổi acid amin thứ 506 từ arginine sang glutamine. Đột biến này thường gặp nhiều hơn ở người da trắng.
• Đột biến gen prothrombin: Đột biến gen này làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch khoảng 2-3 lần bởi tăng nồng độ prothrombin. Tuy nhiên, đột biến này chỉ gây ra nguy cơ nhẹ, thường đi kèm với các yếu tố nguy cơ khác hoặc các yếu tố di truyền khác mới dẫn đến hình thành huyết khối.
• Tăng homocystein máu: Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa tăng homocystein máu và nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch. Tuy nhiên, tăng homocystein máu chỉ làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối ở những bệnh nhân đã có những yếu tố nguy cơ khác.

Tuổi tác

Nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch tăng theo độ tuổi. Huyết khối tĩnh mạch sâu ít phát triển ở những người trẻ tuổi, tuy nhiên, tỷ lệ mắc huyết khối tĩnh mạch tăng dần khi tuổi người cao hơn. Nhiều ý kiến cho rằng điều này có thể do tình trạng đa bệnh lý xuất hiện chủ yếu ở những người cao tuổi, cùng với sự giảm trương lực cơ, tình trạng vận động kém và những thoái hóa ở hệ mạch.

Các vấn đề về tim

Ngoài ra, một số vấn đề liên quan đến tim cũng là yếu tố nguy cơ gây ra huyết khối tĩnh mạch, bao gồm:

• Suy tim: Suy tim mạn tính làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch, đặc biệt là ở những bệnh nhân suy tim phân độ NYHA III trở lên.
• Nhồi máu cơ tim: Nhồi máu cơ tim cũng có mối liên hệ mật thiết với huyết khối tĩnh mạch sâu, nguy cơ này tăng cao hơn khi người bệnh có các yếu tố phối hợp như thường xuyên bị bất động, cao tuổi, suy tim, và ứ huyết gây ngừng trệ tuần hoàn.
• Đột quỵ: Bệnh nhân hồi phục sau cơn đột quỵ cấp có thể gặp các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm huyết khối tĩnh mạch.

Tình trạng bất động

Tình trạng bất động của bệnh nhân sau khi phẫu thuật và đang được điều trị thường xuyên cũng là một trong những yếu tố nguy cơ gây huyết khối tĩnh mạch do máu lưu thông kém. Di chuyển liên tục bằng máy bay hoặc lái xe trong nhiều giờ cũng đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch.

Một số bệnh ung thư

Huyết khối tĩnh mạch sâu là một biến chứng thường gặp trong quá trình điều trị ung thư. Tỷ lệ mắc huyết khối tĩnh mạch thường cao hơn ở những bệnh nhân ung thư đường tiêu hóa, ung thư phổi và ung thư vú. Cơ chế hình thành huyết khối này có thể do:

• Khối u chèn ép xâm lấn vào thành mạch hoặc khối u quá lớn làm tắc tĩnh mạch.
• Tiến triển của ung thư làm tăng nồng độ một số chất ức chế đông máu như yếu tố VIII, fibrinogen.

 

Sử dụng thuốc tránh thai và hormone thay thế

Sử dụng thuốc tránh thai và hormone thay thế cũng có thể tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch. Thuốc ngừa thai chứa hormone estrogen cũng như hormone thay thế dùng trong quá trình mãn kinh và chưa từng phẫu thuật cắt bỏ tử cung được nghiên cứu và cho thấy có liên quan đến nguy cơ huyết khối tĩnh mạch.

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng cấp cũng là một yếu tố nguy cơ gây huyết khối tĩnh mạch sâu. Nhiễm trùng có thể làm ảnh hưởng tới lưu thông máu tĩnh mạch hoặc kích thích quá trình đông máu. Nhiễm trùng cũng làm thay đổi chức năng nội mạc mạch máu do kích hoạt bạch cầu, gây mất nước. Hiện tượng viêm thường đi kèm với nhiễm trùng cũng đã được chứng minh làm tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch.

Như vậy, bài viết trên đã giúp bạn hiểu về hiện tượng huyết khối tĩnh mạch và đưa ra một số yếu tố nguy cơ huyết khối tĩnh mạch. Đây là một bệnh lý nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là gây tử vong. Vì vậy, nếu có nghi ngờ mắc phải tình trạng này, bạn cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chúc bạn đọc sức khỏe và tiếp tục theo dõi những bài viết sắp tới trên trang web của Nhà Thuốc Thái Minh nhé!

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể và chính xác, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác và phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn.