Góc cảnh giác: Ho ra máu, tràn dịch màng phổi do sán lá phổi

Một số thông tin về sán lá phổi

Dưới đây là một số thông tin sơ lược về đặc điểm hình thể cũng như vòng đời sinh học của sán lá phổi mà bạn có thể tìm hiểu:

Đặc điểm về hình thể

Sán lá phổi, một dạng giun dẹp, thuộc nhóm loài lưỡng tính, ký sinh ở phổi của người hoặc động vật. Sán lá phổi bao gồm khoảng 40 loài, tuy nhiên chỉ hơn 10 loài trong số đó có khả năng gây bệnh ở người. Trong số các loài ở Việt Nam, Paragonimus heterotremus là loại chủ yếu gây bệnh. Việc di chuyển của sán lá phổi đến hệ thần kinh trung ương có thể dẫn đến nhiều tác động nghiêm trọng cho sức khỏe, trong đó có việc gây ra viêm màng não.

Sán lá phổi khi trưởng thành thường có kích thước tương đương hạt cà phê hoặc hạt đậu nhỏ, dài khoảng 7 – 13 mm và rộng khoảng 4 – 6 mm, có màu trắng hồng hoặc đỏ. Trứng của sán lá phổi có màu nâu sẫm, hình bầu dục, có nắp, vỏ dày, bên trong chứa phôi, có kích thước dài khoảng 80 – 120 µm và rộng khoảng 4 – 8 µm.

Vòng đời

Biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng mắc sán lá phổi

Tùy theo từng giai đoạn, bệnh nhân mắc sán lá phổi sẽ xuất hiện các biểu hiện khác nhau:

Giai đoạn sớm

Giai đoạn này được tính từ thời điểm nhiễm ấu trùng cho đến lúc sán đẻ trứng lần đầu, thường kéo dài khoảng từ 2 đến 20 ngày, và có thể kéo dài tới 2 tháng. Các biểu hiện cụ thể bao gồm:

• Khi ấu trùng di chuyển qua khoang phúc mạc, bệnh nhân có thể trải qua đau bụng và đau thượng vị, đồng thời cũng có khả năng xuất hiện tiêu chảy.
• Khi ấu trùng xuyên qua cơ hoành và di chuyển đến khoang màng phổi, người bệnh thường cảm nhận đau ngực, thường tập trung ở cả hai bên.
• Nếu thực hiện chụp X-quang phổi sau ít nhất một tháng kể từ khi nhiễm, có thể thấy tình trạng tràn khí hoặc tràn dịch màng phổi. Tràn dịch màng phổi thường kèm theo dịch tiết và bạch cầu ái toan có đặc tính dày đặc.
• Trong giai đoạn này, lượng ấu trùng di chuyển và cư trú trong nhu mô phổi tăng cao, và bệnh nhân thường có một số biểu hiện tương tự như hội chứng Loeffler như khó chịu, ho khan và đau ngực.
• Một số biểu hiện ít phổ biến hơn có thể bao gồm sốt nhẹ và đờm kèm theo dấu hiệu có máu.

Giai đoạn muộn

Giai đoạn thứ hai của nhiễm sán lá phổi là thời gian sán trưởng thành ký sinh trong phổi. Giai đoạn này có thể kéo dài lên tới 10 năm trước khi sán bắt đầu suy yếu và chết dần.

• Biểu hiện lâm sàng: Ho ra máu diễn ra tái diễn, chất đờm có màu socola, bao gồm hỗn hợp tế bào viêm, máu và trứng sán phóng ra khi nang bao quanh sán trưởng thành bị vỡ vào tiểu phế quản. Người bệnh thường trở nên gầy gò, ăn kém và cảm thấy khó chịu.

• Biểu hiện cận lâm sàng: Số lượng bạch cầu ái toan tăng cao hoặc duy trì ở mức cao. Khi thực hiện chụp X-quang phổi, có thể thấy một hoặc nhiều vị trí mà sán ký sinh. Xét nghiệm ELISA thường cho kết quả dương tính với sán lá phổi.

Cách điều trị sán lá phổi hiệu quả

Ngày nay, việc điều trị sán lá phổi chủ yếu dựa vào sử dụng các loại thuốc. Thường, Praziquantel được lựa chọn ưu tiên để điều trị bệnh sán lá phổi, và cũng có khả năng sử dụng Triclabendazole. Tuy các loại thuốc điều trị sán lá phổi thường gặp một số tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, ngủ gà, phát ban ngứa, khó chịu vị giác, và có thể gây sốt.

Đối với những trường hợp điều trị hậu quả, sẽ tùy thuộc vào biến chứng tại vị trí mà sán tấn công trong phổi như tràn dịch màng phổi hay u nang, hoặc những tổn thương tại các bộ phận khác dẫn đến u hạt, áp xe,… bác sĩ sẽ xem xét việc can thiệp phẫu thuật để tiến hành điều trị dứt điểm.

Phòng bệnh sán lá phổi

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn việc chữa bệnh, vì vậy, hãy proactively thực hiện các biện pháp phòng tránh bệnh sán lá phổi cũng như các loại sán khác để giảm nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số biện pháp cần thực hiện:

• Tiêu thụ thực phẩm đã nấu chín và nước uống đã sôi, tránh ăn sống hoặc ăn tái các loại hải sản.
• Rửa tay kỹ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Duy trì vệ sinh tay và dụng cụ sử dụng để chế biến tôm, cua, cá.
• Chỉ tiêu dùng thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ minh bạch.
• Duy trì môi trường sống sạch sẽ, hạn chế việc khạc nhổ tại nơi công cộng và tuân thủ quy tắc vệ sinh vệ sinh.
• Tự theo dõi sức khỏe, nếu có bất kỳ biểu hiện nghi ngờ về mắc bệnh sán lá phổi, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để điều trị kịp thời và ngăn chặn việc lây lan bệnh cho người khác.