Trong những ngày có nắng nóng, quạt điện hoặc máy lạnh thường là những thiết bị không thể thiếu trong gia đình. Tuy vậy, nếu không sử dụng quạt một cách đúng quy cách, có thể gây ra một số rủi ro cho sức khỏe như cảm lạnh, liệt mặt và thậm chí nguy cơ bị đột quỵ.
Thiết bị như quạt hoặc điều hòa có thể làm phát sinh tình trạng liệt mặt do phong hàn, còn được biết đến là liệt dây thần kinh số VII. Mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, tình trạng này sẽ gây ra nhiều tác động không mong muốn đến thẩm mỹ và cuộc sống hàng ngày. Dưới đây, bài viết sẽ giải thích lý do tại sao việc sử dụng quạt một cách không đúng cách có thể gây ra liệt dây thần kinh số VII ngoại biên.
Liệt dây thần kinh số VII là bệnh gì?
Chức năng quan trọng của dây thần kinh số VII là điều khiển và kích thích các cơ mặt. Liệt dây thần kinh số VII có hai dạng như sau:
-
Liệt dây thần kinh số VII ngoại biên:
Còn được gọi là liệt mặt ngoại biên. Dạng này gây mất khả năng vận động một phần hoặc toàn bộ các cơ trên nửa mặt, do tổn thương dây thần kinh mặt. Nguyên nhân chính của liệt mặt ngoại biên thường do lạnh hoặc viêm nhiễm.
-
Liệt dây thần kinh số VII trung ương:
Đây là tình trạng liệt mặt do tổn thương liên quan đến não, thường liên quan đến việc tổn thương các khu vực trong hộp sọ và có thể dẫn đến sự hình thành u trong hệ thần kinh trung ương, hoặc thậm chí tai biến mạch máu não.
Hầu hết, nhiều trường hợp liệt mặt có thể phục hồi hoàn toàn, tuy nhiên cũng có một số bệnh nhân có thể mắc chứng di chứng suốt đời. Ngoài ra, liệt mặt thường xảy ra ở một nửa khuôn mặt, trong khi liệt cả hai bên khuôn mặt rất hiếm, chiếm tỷ lệ chỉ khoảng 0,3 – 2% trong số các trường hợp liệt mặt.
Nguy cơ liệt mặt khi dùng quạt sai cách
Như đã được đề cập ở trên, việc cơ thể bị lạnh kéo dài hoặc đột ngột, đặc biệt là ở vùng đầu, có thể gây ra tình trạng liệt dây thần kinh số VII ngoại biên. Điều này xảy ra vì đoạn dây thần kinh số VII nằm bên trong xương ống đá, không được bảo vệ bởi lớp cơ che như các dây thần kinh khác. Do đó, nó dễ bị ảnh hưởng bởi lạnh hơn. Khi tiếp xúc với gió lạnh từ quạt, dây thần kinh số VII bị lạnh làm co mạch máu. Điều này gây ra hiện tượng thiếu máu sưởi ấm và cung cấp dưỡng chất cho dây thần kinh, dẫn đến tình trạng chèn ép, phù nề và cuối cùng là liệt.
Hơn nữa, khi luồng gió từ quạt thổi trực tiếp vào cơ thể với tốc độ lớn và từ khoảng cách gần, mồ hôi sẽ bốc hơi nhanh, gây giảm nhiệt độ da. Tại những vùng cơ thể không tiếp xúc trực tiếp với gió, nhiệt độ da tăng và mồ hôi bốc hơi chậm hơn, khiến mạch máu co và giãn không đều, làm cản trở sự tuần hoàn máu và tiết mồ hôi. Kết quả, cơ thể có thể bị cảm lạnh, đau và cứng cổ gáy, thậm chí xuất hiện triệu chứng như đau đầu. Trong trường hợp nặng hơn, có thể dẫn đến liệt mặt và méo miệng, và nguy cơ tai biến và đột quỵ.
Điều trị khi bị liệt dây thần kinh số VII ngoại biên
Khi mắc phải tình trạng liệt dây thần kinh số VII ngoại biên, các chuyên gia y tế sẽ thực hiện phương pháp điều trị tại phòng khám nội khoa bằng việc sử dụng corticoid ở liều cao (1mg prednisolon /kg), sau khi đã loại trừ bất kỳ yếu tố chống chỉ định nào (như lao, đái tháo đường, loét dạ dày – tá tràng, rối loạn tâm thần,…).
Ngoài ra, để đạt hiệu quả và khôi phục sức khỏe nhanh chóng, bác sĩ còn chỉ định những phương pháp kết hợp khác như tập các bài tập cho cơ mặt, thực hiện vật lý trị liệu, thậm chí sử dụng các phương pháp như châm cứu hay xoa bóp bấm huyệt. Đặc biệt, việc bấm huyệt có chức năng thúc đẩy hoạt động của từng điểm, nhóm cơ trên vùng đầu, cổ, và mặt mà dây thần kinh số VII điều khiển, nhằm điều chỉnh phục hồi phần bị liệt. Tùy thuộc vào tình hình cụ thể của mỗi bệnh nhân, các chuyên gia sẽ xác định mức độ yếu đuối và liệt của các nhóm cơ để thiết kế phương pháp thích hợp.
Trong trường hợp bệnh nhân bị liệt mặt nghiêm trọng và hậu quả không được khắc phục kịp thời, các chuyên gia y tế sẽ tiến hành phẫu thuật để khắc phục bằng cách tái tạo dây thần kinh mặt, với mục tiêu là khôi phục thẩm mỹ cho vùng bị ảnh hưởng.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng quạt
Dưới đây là một số điểm cần lưu ý để tránh tình trạng liệt mặt do sử dụng quạt không đúng cách:
-
Tránh sử dụng quạt khi cơ thể đang mồ hôi nhiều:
Khi mồ hôi ra nhiều, mạch máu ở da toàn thân đang giãn nở. Bật quạt đột ngột sẽ làm co lại mạch máu, gây mất cân bằng trong việc tán nhiệt và sinh nhiệt trong cơ thể, dễ gây cảm lạnh.
-
Không để quạt hoạt động ở tốc độ quá cao:
Quạt hoạt động ở tốc độ cao khi nhiệt độ môi trường càng cao. Điều này có thể làm da mất nhiệt, lỗ chân lông bít kín, mồ hôi không thoát ra ngoài, gây cảm giác nóng và mệt mỏi.
-
Không để quạt thổi trực tiếp vào người và tập trung tại một vị trí:
Quạt nên được sử dụng để tản gió và cải thiện không khí trong phòng. Để quạt thổi trực tiếp vào người và tập trung ở một vị trí có thể gây nguy hiểm, đặc biệt với người cao tuổi và trẻ em.
- Tránh để quạt thổi trực tiếp vào đầu và mặt:
Vùng đầu rất dễ bị lạnh. Để quạt thổi trực tiếp vào đầu, mặt có thể làm co mạch máu và gây tê liệt khuôn mặt, thậm chí gây thiếu oxy lên não với các triệu chứng khó thở, đau đầu và da tái nhợt.
-
Không ngồi trước quạt ngay sau khi tắm:
Sau khi tắm, nhiệt độ cơ thể thấp hơn bình thường. Ngồi trước quạt ngay sau khi tắm có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu và huyết áp, gây nguy cơ tai biến và đột quỵ đối với người có sức khỏe yếu.
Tránh uống nước đá khi ngồi trước quạt: Uống nước lạnh khi cơ thể nóng có thể gây co thắt dạ dày, ruột. Kết hợp với quạt làm nhiệt độ cơ thể giảm có thể gây cảm sốt, viêm họng, viêm phổi và nhiễm trùng đường hô hấp.
Những điểm trên là những lưu ý cần tuân thủ để tránh tình trạng liệt mặt do sử dụng quạt không đúng cách. Mặc dù tình trạng này không quá nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể để lại hậu quả sau này. Chúng tôi hy vọng thông tin này sẽ giúp bạn hiểu hơn về cách sử dụng quạt một cách an toàn cho sức khỏe của mình.
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể và chính xác, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác và phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn.