Bất cứ ai cũng có thể gặp tai nạn hóc dị vật – một tình huống có thể xảy ra. Nếu không được xử lý, hóc dị vật có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm tắc nghẽn đường thở, viêm phổi, rách thực quản và thủng ruột. Vì vậy, chúng ta hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về cách sơ cứu hóc dị vật đúng trong bài viết dưới đây.

Sơ cứu hóc dị vật là một kỹ năng không quá phức tạp để thực hiện, nhưng lại vô cùng quan trọng. Việc sơ cứu kịp thời có thể giúp cứu sống người bị hóc mà không gây ra bất kỳ biến chứng nguy hiểm nào. Trước hết, chúng ta cần hiểu rõ về khái niệm tai nạn hóc dị vật.

Hóc dị vật là gì?

Thông thường, khi một dị vật bị nuốt phải, nó sẽ tiếp tục đi qua đường tiêu hóa và được xử lý như các loại thức ăn khác. Tuy nhiên, đôi khi, dị vật không tiếp tục di chuyển như vậy, dẫn đến tai nạn hóc dị vật.

Tai nạn hóc dị vật xảy ra khi một vật lạ (có thể là thức ăn như kẹo, xương cá, hoặc các vật khác như đồng xu, ghim giấy…) bị mắc kẹt tại đường ăn hoặc đường thở, thường xảy ra tại khu vực họng – nơi giao nhau của đường tiêu hóa và hô hấp.

Đây là một tai nạn có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, đặc biệt là phổ biến ở trẻ nhỏ, và có thể gây ra những hậu quả nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Hóc dị vật cũng có thể xảy ra ở người lớn, đặc biệt là trong những trường hợp có vấn đề tâm lý.

Những nguy cơ gây hóc dị vật

Trong trường hợp hóc thức ăn mềm, có thể tiếp tục đưa chúng xuống dạ dày và trải qua quá trình tiêu hóa như bình thường. Ngoài ra, cũng có những trường hợp hóc thức ăn cứng như xương cá, các loại hạt…

Tai nạn hóc dị vật thường xảy ra ở trẻ nhỏ và người thiếu ý thức tự chủ, nguy cơ xảy ra tăng lên khi các vật sau đây nằm trong tầm tay của họ:

• Đồng xu.
• Pin nhỏ.
• Bi.
• Đinh vít.
• Ghim giấy.
• Nam châm nhỏ.
• Cúc quần áo.

Các vật dụng nhỏ nằm trong tầm với làm tăng nguy cơ gây tai nạn hóc dị vật.

Biểu hiện của người hóc dị vật

Các dấu hiệu của việc bị hóc dị vật ở bệnh nhân thường dễ dàng nhận biết và có thể phát hiện gần ngay lập tức. Thông thường, các dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• • Khó thở, cảm giác ngạt thở.
  • Tiếng ho, hơi thở có âm thanh khò khè.
  • Gặp khó khăn khi nói chuyện bình thường.
  • Hành động hai tay nắm lấy cổ, miệng mở rộng như đang cố gắng nôn ọe.

Tất cả những dấu hiệu này cho thấy sự hạn chế về hô hấp ở người bệnh. Trong các trường hợp nặng hơn, có thể quan sát thấy da tái tê, môi nhợt nhạt… Nếu phát hiện muộn, người bệnh có thể mất ý thức và tử vong.

Cách sơ cứu hóc dị vật

Biện pháp vỗ lưng

Để thực hiện biện pháp này, ta cần tiến hành vỗ 5 lần liên tục lên lưng của người bị hóc dị vật, nhằm tạo lực đẩy để đẩy dị vật ra khỏi đường thở hoặc đường tiêu hóa:

• • Nạn nhân là người trưởng thành: Người sơ cứu nên đứng ở phía sau người đó, sang một bên.
  • Nạn nhân là trẻ em: Người sơ cứu nên quỳ xuống phía sau đứa trẻ.
  • Thực hiện động tác: Đặt một cánh tay phía trước ngang ngực của người bệnh để tạo điểm tựa. Hướng người bệnh cúi người xuống, sao cho thân trên song song với mặt đất. Tiến hành vỗ mạnh, dứt khoát 5 lần, tại vị trí giữa hai bả vai của người bệnh.

Nghiệm pháp Heimlich

Đây là một phương pháp sơ cứu hóc dị vật được biết đến với hiệu quả cao và phổ biến. Để thực hiện sơ cứu hóc dị vật bằng cách này, cần lưu ý một số điều cơ bản về tư thế sơ cứu.

• Đứng phía sau người bệnh, đặt một chân phía trước và chân còn lại để tạo tư thế cân bằng và ổn định. Đặt vòng hai tay qua eo nạn nhân và hơi nhón người về phía trước một chút. Trong trường hợp nạn nhân là trẻ em, hãy quỳ xuống phía sau trẻ.
• Nắm chặt một tay thành nắm đấm và đặt ở phía trên vùng rốn một ít.
• Tay còn lại nắm chặt thành nắm đấm. Áp lực mạnh vào bụng của người bệnh, nhanh chóng và dứt khoát, hướng lên trên (như đang cố gắng nâng người lên).
• Thực hiện động tác ấn vào bụng 5 lần.
• Thực hiện xen kẽ giữa 5 lần vỗ và 5 lần ấn bụng cho đến khi người bệnh không còn tắc nghẽn đường thở.
• Nếu sau một số lần thực hiện các động tác trên không giúp người bệnh thở lại bình thường, ngay lập tức gọi cấp cứu và tiếp tục thực hiện sơ cứu theo quy trình đã được đề cập.

Động tác sơ cứu hóc dị vật cần thực hiện chính xác.

Có một số lưu ý quan trọng trong quá trình sơ cứu hóc dị vật bằng phương pháp này:

• Đối với trẻ em, cần hết sức cẩn thận để không làm dốc ngược người và đầu của trẻ, đồng thời đảm bảo rằng đầu của trẻ hướng xuống đất để loại bỏ dị vật.
• Trong trường hợp người bệnh bị mất ý thức do hóc dị vật, hãy đặt người đó nằm ngửa trên một bề mặt cứng. Sau đó, sử dụng ngón tay nhẹ nhàng để đưa vào và quét dị vật ra khỏi đường thở. Cần đặc biệt chú ý để không đẩy dị vật sâu hơn vào trong đường thở. Khi thực hiện trên trẻ em, cần tránh việc móc vào họng một cách cẩn thận.

Sơ cứu hóc dị vật theo quy trình CPR

Trong trường hợp không thể loại bỏ dị vật và người bệnh không có bất kỳ phản ứng nào, cần thực hiện quy trình CPR (hồi sức tim phổi). Quy trình CPR gồm 3 bước CAB tương ứng với 3 hành động: Ấn ngực, khai thông đường thở và thực hiện thở cứu sinh. Thực hiện sơ cứu này sẽ giúp khôi phục chức năng tuần hoàn và hô hấp cho người bệnh, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tử vong.

Quy trình hồi sức tim phổi CPR trong sơ cứu hóc dị vật.

Tự sơ cứu hóc dị vật

Trong tình huống mình bị hóc dị vật và dị vật chưa đi sâu vào đường hô hấp hoặc tiêu hóa, có thể thực hiện phương pháp Heimlich bằng cách:

• • Đặt một nắm tay cao hơn vị trí rốn một chút.
  • Cầm chặt nắm tay bằng tay còn lại và cúi người xuống trên một bề mặt cứng như mặt bàn hoặc mặt ghế.
  • Đẩy nắm tay vào trong và lên trên.

Sơ cứu hóc dị vật cho bản thân là điều mọi người cần phải biết.

Biến chứng của tai nạn hóc dị vật

Có nhiều trường hợp khi ăn uống, nạn nhân bị hóc dị vật như xương cá hoặc hoa quả, các loại hạt… Điều này có thể gây nguy hiểm. Điều đó bao gồm:

Nếu dị vật nhỏ, nó có thể đi qua thực quản và bị đẩy ra ngoài theo đường tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, nếu dị vật đi sâu và mắc lại mà không thể lấy ra kịp thời, nó có thể gây tổn thương cho ống tiêu hóa như áp xe hoặc viêm tại vị trí bị mắc lại.

Trường hợp khác, dị vật có thể hoàn toàn chặn đường thở, gây ngừng hô hấp, bất tỉnh và nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân.

Đối với những trường hợp hóc dị vật sắc nhọn như móc câu, đinh… không nên áp dụng các biện pháp chữa dân gian, mà cần ngay lập tức đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Việc chữa trị hóc dị vật sắc nhọn không đúng cách có thể gây tổn thương đến động mạch và gây xuất huyết.

Phòng tránh hóc dị vật

Mặc dù sơ cứu hóc dị vật là một biện pháp sơ cứu đơn giản và dễ thực hiện, nhưng không phải ai cũng tự tin để thực hiện nó. Vì vậy, để tránh những hậu quả đáng tiếc, chúng ta cần lưu ý một số phương pháp phòng tránh hóc dị vật như sau:

• Tránh cho trẻ dưới 4 tuổi ăn những loại thực phẩm tròn và cứng như kẹo, hạt, đậu phộng…
• Đặt trẻ ngồi thẳng khi ăn và luôn có sự giám sát từ người lớn trong quá trình ăn uống.
• Tránh để các vật nhỏ như đồng xu, cúc áo, pin… ở trong tầm với của trẻ nhỏ hoặc những người không có khả năng tự chủ.
• Tránh việc nói chuyện, cười, la hét, chạy nhảy… hoặc làm bất kỳ hoạt động nào khác trong khi đang ăn.
• Mọi người nên được hướng dẫn và tham gia vào việc học cách sơ cứu hóc dị vật.

Trẻ em nên được giám sát bởi người lớn khi ăn để tránh hóc dị vật

Bài viết trên đã chia sẻ quy trình sơ cứu hóc dị vật đúng cách, từ đó giúp chúng ta bảo vệ người xung quanh tránh được những biến chứng nguy hiểm do tai nạn này gây ra.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể và chính xác, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác và phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn.