Để duy trì một thể trạng cân đối và sức khỏe mạnh mẽ, ngoài việc tập luyện, bạn cần bổ sung đa dạng dinh dưỡng. Một chế độ ăn uống phong phú về dưỡng chất luôn hỗ trợ cho tình trạng sức khỏe tốt và gia tăng khả năng miễn dịch từ bên trong cơ thể. Vậy bạn đã thực sự hiểu rõ về những thực phẩm cần thiết trong chế độ ăn uống cân bằng chưa?
Nguyên tắc ăn uống hợp lý theo quan điểm của nhiều người là bao gồm nhiều thịt, cá, trứng, sữa… Tuy nhiên, theo các nghiên cứu thực tế, điều này thường dẫn đến bữa ăn thiếu sự cân đối trong tỷ lệ các chất dinh dưỡng và không đảm bảo tính đa dạng của các thực phẩm.
Chế độ ăn uống cân bằng là gì?
Chế độ ăn uống cân đối là điều cần thiết cho cơ thể chúng ta để duy trì hoạt động, phát triển và sinh trưởng. Sự thiếu hoặc dư thừa dinh dưỡng và năng lượng đều có khả năng gây tác động đến sức khỏe và gây ra các vấn đề liên quan đến cơ thể.
Một lối sống ăn uống cân bằng đảm bảo cung cấp đủ chất lỏng, dưỡng chất và calo cần thiết để hỗ trợ hoạt động chính xác của cơ thể. Chế độ ăn này được đặc trưng bởi việc sử dụng các loại thực phẩm lành mạnh, giúp duy trì hoặc nâng cao sức khỏe tổng thể.
Một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm việc phối hợp hợp lý các chất cần thiết, bao gồm chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất.
Lợi ích chế độ ăn uống cân bằng mang lại
Ăn uống đúng cách có thể dẫn đến việc cung cấp thêm năng lượng, tăng cường sức đề kháng và tối ưu hoá cách cơ thể hoạt động. Một chế độ ăn uống cân đối còn đem lại những lợi ích sau:
- Bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng cần thiết và ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt dưỡng.
- Ngăn chặn khả năng phát triển bệnh và hỗ trợ trong việc điều trị nhiều bệnh như ung thư, tiểu đường, huyết áp cao và các vấn đề về tim mạch.
- Giảm các triệu chứng bệnh và hỗ trợ trong việc quản lý tốt hơn tình trạng sức khỏe.
- Mang lại sự tràn đầy năng lượng và giúp đối phó tốt hơn với căng thẳng, đồng thời kiểm soát tốt hơn cân nặng.
- Ngoài các lợi ích về dinh dưỡng, chế độ ăn uống cân đối còn giúp tạo điều kiện kết nối mạnh mẽ giữa các cá nhân.
Thực phẩm cần có trong một chế độ ăn uống cân bằng
Cơ thể sẽ thu được nhiều lợi ích tốt từ việc thực hiện chế độ ăn uống cân bằng. Để đạt được sức khỏe tốt, việc áp dụng chế độ ăn uống cân bằng yêu cầu giới hạn việc tiêu thụ thực phẩm đã chế biến sẵn và bổ sung nhiều thực phẩm tươi ngon, xuất xứ từ thực vật. Việc đảm bảo sự đa dạng trong việc lựa chọn thực phẩm cũng rất quan trọng. Dưới đây là một số nhóm thực phẩm bạn cần cân nhắc:
Rau củ
Nhóm rau củ được chia thành năm nhóm con: rau lá xanh, rau đỏ (hoặc cam), rau củ chứa tinh bột, các loại rau khác nhau (như cà tím, bí đao…) và các loại đậu. USDA – Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ khuyến nghị rằng trong một tuần, mỗi người nên tiêu thụ đủ 5 nhóm rau củ được liệt kê trên.
Để có bữa ăn cân đối về dinh dưỡng và thú vị, nên kết hợp nhiều loại rau củ khác nhau trong khẩu phần hàng ngày. Rau củ có thể ăn tươi hoặc được chế biến nấu chín. Tuy nhiên, cần nhớ rằng một số chất dinh dưỡng trong rau củ có thể bị mất đi trong quá trình nấu nướng, và việc chiên rau củ thường làm tăng lượng chất béo không tốt.
Trái cây
Trái cây không chỉ giàu dưỡng chất mà còn thích hợp làm thức ăn nhẹ hoặc món tráng miệng. Một chế độ ăn uống cân bằng thường bao gồm nhiều loại trái cây khác nhau. Mặc dù nước trái cây thường chứa nhiều đường và ít dưỡng chất hơn, nhưng tiêu thụ trái cây tươi sẽ tốt hơn việc uống nước ép.
Mặc dù trái cây chứa đường, đây là loại đường tự nhiên khác xa so với đường trong kẹo hay món tráng miệng khác. Do đó, việc ăn trái cây không gây tăng đột ngột lượng đường trong máu, mà còn giúp cung cấp thêm chất xơ, khoáng chất, vitamin và chất chống oxy hóa cần thiết cho cơ thể.
Các loại ngũ cốc
Hai nhóm chính của ngũ cốc bao gồm:
- Ngũ cốc toàn vẹn: Là thể loại ngũ cốc có nhiều chất xơ và protein hơn, vì chúng giữ nguyên cả ba phần quan trọng trong hạt (vỏ, mầm, lớp nội nhũ). Khi tiêu thụ, loại ngũ cốc này được tiêu hóa chậm rãi, không gây tăng đột ngột đường huyết.
- Ngũ cốc đã qua chế biến: Đây là ngũ cốc đã trải qua xử lý và thiếu một hoặc vài thành phần gốc của hạt. Như kết quả, chúng thường ít protein và chất xơ hơn, đồng thời dễ làm tăng đường huyết.
Các hướng dẫn dinh dưỡng mới khuyến nghị rằng ngũ cốc nên chỉ chiếm một phần nhỏ của khẩu phần ăn hàng ngày, và ưu tiên sử dụng ngũ cốc toàn vẹn thay vì ngũ cốc đã qua chế biến trong chế độ ăn uống hàng ngày. Những loại ngũ cốc toàn vẹn có lợi cho sức khỏe bao gồm: yến mạch, gạo lứt, đại mạch, tam giác mạch.
Protein
Lượng protein nên chiếm một tỷ lệ nhất định trong khẩu phần ăn hàng ngày. Các nguồn thực phẩm giàu protein nên được bao gồm trong chế độ ăn cân bằng, như thịt lợn, thịt bò, thịt gia cầm, cá, hải sản, trứng, sữa và các loại đậu… Nên hạn chế tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ với hàm lượng chất béo bão hòa cao, để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch và tăng nồng độ cholesterol trong máu.
Các sản phẩm từ bơ sữa
Sữa bò và các sản phẩm từ sữa cung cấp chất đạm, canxi và vitamin D quan trọng cho cơ thể. Nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm sữa bò có ít chất béo như sữa ít béo, sữa chua, phô mai tươi, sữa đậu nành…
Những người không thể tiêu hóa lactose cần chú ý chọn lựa các sản phẩm có ít hoặc không chứa lactose, hoặc sử dụng các sản phẩm từ nguồn đậu nành.
Lưu ý khi áp dụng chế độ ăn uống cân bằng
Khi tuân thủ chế độ ăn uống cân đối, cần quan tâm đến những điểm sau:
- Đảm bảo cung cấp đủ thực phẩm từ bốn nhóm chất dinh dưỡng: Chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất.
- Điều chỉnh lượng calo cần thiết theo độ tuổi, giới tính và mức hoạt động để duy trì trạng thái cân nặng lành mạnh, tránh tình trạng tăng hoặc giảm cân quá đáng.
- Hạn chế việc áp dụng những chế độ ăn kiêng khắc nghiệt, vì chúng có thể gây thiếu hụt dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.
- Thực hiện chế độ ăn uống cân đối có thể gặp khó khăn, và bạn có thể tìm đến chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn, hướng dẫn và hỗ trợ trong việc thay đổi chế độ ăn phù hợp.
- Đảm bảo uống đủ nước để duy trì hoạt động bình thường của cơ thể, đồng thời cải thiện quá trình tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng và tăng cường chức năng não.
Chế độ ăn uống cân bằng và giàu dinh dưỡng là yếu tố quan trọng để duy trì lối sống lành mạnh. Việc thực hiện chế độ này sẽ trở nên dễ dàng hơn nếu bạn lập kế hoạch và chuẩn bị trước. Đừng quên duy trì việc tập thể dục thường xuyên để duy trì sức khỏe, năng lượng và sự tươi trẻ cho cơ thể!
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể và chính xác, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác và phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn.