Hướng dẫn sơ cứu gãy xương cột sống đúng cách

Gãy xương cột sống là một trong những vấn đề tai nạn nghiêm trọng, đặc biệt khi đồng phạm các đốt sống cổ. Tình trạng này có thể gây ra hiện tượng choáng, tổn thương xương và các cơ quan khác, và thậm chí có thể dẫn đến tình trạng tàn phế hoặc tử vong. Do đó, khi có nghi ngờ về gãy xương cột sống, việc thực hiện sơ cứu kịp thời và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để được điều trị ngay lập tức là cần thiết.

Một số dấu hiệu bị gãy xương cột sống

Gãy xương cột sống thường xảy ra trong các tình huống chấn thương tác động lên vùng đầu, cổ, và lưng, như tai nạn giao thông, ngã từ trên cao, tai nạn trong sinh hoạt và một số tình huống khác. Người bị gãy xương cột sống có thể trình bày những triệu chứng sau:

• Cảm giác mất mát, tê bì hoặc mất vận động một nửa hoặc toàn bộ cơ thể.
• Đau dữ dội tại vùng cổ hoặc lưng, khiến cho nạn nhân khó khăn hoặc không thể di chuyển cổ.
• Không kiểm soát được tiểu tiện hoặc đại tiện.
• Cảm giác đau chói tại một điểm cụ thể khi chạm vào dọc theo cột sống.

Một số lưu ý khi sơ cứu gãy xương cột sống

Gãy xương cột sống là một chấn thương rất nguy hiểm, do đó khi tiến hành sơ cứu, cần chú ý các vấn đề sau đây:

• Trong quá trình đánh giá sơ bộ tình trạng của nạn nhân, không được cho nạn nhân ngồi dậy. Cần liên tục kiểm tra các chỉ số sinh tồn để đảm bảo tình trạng của nạn nhân ổn định.
• Sơ cứu gãy xương cột sống cần thực hiện bởi ít nhất 5 người để đảm bảo an toàn cho nạn nhân.
• Việc bất động xương gãy phải được thực hiện nhẹ nhàng và chính xác, đặc biệt là đối với trường hợp gãy xương cột sống cổ. Một sai sót nhỏ trong quá trình này có thể gây nguy hiểm cho nạn nhân và có thể dẫn đến tử vong.
• Trong trường hợp nạn nhân gặp tai nạn dẫn đến gãy xương cột sống, không được vác hoặc cõng nạn nhân.
• Nếu có nẹp cổ, cần bất động cột sống cổ cho nạn nhân ngay từ bước đầu tiên của sơ cứu, đồng thời trấn an và yêu cầu nạn nhân không di chuyển.
• Không đặt đầu nạn nhân lên bất kỳ đệm mềm nào có độ dày quá 5cm, vì điều này có thể gây gập cổ và làm tình trạng của nạn nhân trở nên xấu hơn.
• Khi chưa thể kiểm soát và cố định cột sống cổ và ngực, tuyệt đối không di chuyển nạn nhân.
• Không sử dụng các vật dụng mềm như võng, chăn, đệm mềm để di chuyển nạn nhân.
• Tránh vận chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế bằng các phương tiện như xe máy, xích lô, taxi… mà cần sử dụng xe cấp cứu chuyên dụng.

Quy trình sơ cứu gãy xương cột sống

Nếu có nghi ngờ về việc nạn nhân bị gãy xương cột sống, ngay lập tức cần kêu gọi sự hỗ trợ y tế và thành lập một đội sơ cứu gồm ít nhất 05 người để bắt đầu thực hiện quy trình sơ cứu sau đây:

Bước 1: Cố định cột sống cổ trong trường hợp nghi ngờ tổn thương cột sống cổ hoặc chấn thương nặng.

Nếu không có nẹp cột sống cổ chuyên dụng, ta có thể sử dụng các dụng cụ như túi cát, vật nặng và khăn vải để cố định vào hai bên. Sau đó, dùng băng hoặc dây vải để buộc lại. Cần đặt đầu dưới của nẹp cổ vào xương đòn và cơ vai trong khi đầu trên của nẹp định vào hai bên xương hàm dưới.

Bước 2: Đặt nạn nhân lên trên cáng hoặc ván cứng

Trong nhóm 5 người thực hiện sơ cứu, một người đảm nhiệm nhiệm vụ điều khiển bệ cứng hoặc tấm ván. Người này đứng ở phía đầu của nạn nhân và đặt bệ cứng hoặc tấm ván ở phía dưới đầu nạn nhân. Các thành viên còn lại trong nhóm đứng xung quanh nạn nhân từ trên xuống dưới, đảm bảo chân của họ mở đủ rộng để đưa bệ cứng hoặc tấm ván qua.

Trong nhóm 4 người thực hiện nâng nạn nhân lên bệ cứng hoặc tấm ván, người đầu tiên có vai trò quan trọng nhất. Người này đứng ở phía đầu nạn nhân, dùng hai tay đặt vào hai bên tai của nạn nhân để giữ đầu luôn thẳng, không bị nghiêng sang trái phải hay bị gập. Đầu nạn nhân cần được giữ thẳng sao cho đầu, cổ và thân tạo thành một đường thẳng.

Người thứ hai đứng đối diện người đầu tiên ở vị trí vai của nạn nhân, đặt tay xuống để đỡ vùng vai và lưng của nạn nhân. Người tiếp theo đứng sau lưng người thứ hai, đặt một tay xuống để đỡ dưới thắt lưng và một tay để đỡ dưới mông của nạn nhân. Người cuối cùng đứng giống như hai người trước đó, dùng một tay để đỡ đùi và một tay để đỡ cẳng chân của nạn nhân.

Khi tất cả đã đứng ở vị trí, 4 người cùng nâng nạn nhân lên một cách đồng thời để cơ thể nạn nhân được nâng thẳng lên như một khối thống nhất. Trong lúc đó, người đứng ngoài cầm bệ cứng hoặc tấm ván luồn vào phía dưới lưng của nạn nhân và cùng nhau đặt nạn nhân nằm xuống bệ cứng hoặc tấm ván.

Bước 3: Đánh giá chỉ số sinh tồn và các tổn thương phối hợp

Người thực hiện sơ cứu cần đảm bảo các chỉ số sinh tồn của nạn nhân luôn ổn định và dao động trong mức an toàn. Đồng thời, phải nhận định tổng quan mức độ chấn thương vùng cột sống cũng như các tổn thương khác (mô mềm, mạch máu, thần kinh…) để đưa ra những phương án xử lý phù hợp.

Bước 4: Cố định nạn nhân vào cáng cứng

Trong quá trình sơ cứu, cần có một người giữ đầu nạn nhân ổn định và luôn thẳng trục, sử dụng vải để cố định đầu hai bên. Những người khác trong nhóm sơ cứu sử dụng băng hoặc dây vải có bản to để cố định nạn nhân vào cáng ở các vị trí như trán, hàm trên, ngực, hông, đùi, khớp gối, cẳng chân và hai bàn chân. Hai bàn chân được băng bó theo kiểu băng số 8 để đảm bảo sự ổn định.

Nếu nạn nhân bị gãy cột sống lưng, cần sử dụng vật dụng phù hợp để chèn vào hai bên hông của nạn nhân, cố định xương gãy. Sau khi hoàn thành cố định, người thực hiện sơ cứu cần kiểm tra lưu thông máu của cơ thể nạn nhân, đặc biệt tại vị trí chân.

Bước 5: Vận chuyển nạn nhân đến viện ngoại khoa một cách nhanh chóng

Vì tình trạng gãy xương cột sống có khả năng gây nguy hiểm đến tính mạng của nạn nhân bất cứ lúc nào, việc vận chuyển nạn nhân đến các cơ sở y tế chuyên khoa phải được thực hiện cẩn thận và nhanh chóng để xử lý chấn thương kịp thời.

Gãy xương cột sống là một chấn thương cực kỳ nguy hiểm và có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho người bị nạn. Việc biết cách sơ cứu gãy xương cột sống sẽ mang lại sự an tâm cho bạn và những người xung quanh, giảm thiểu rủi ro trong những tình huống không may.

Nhà thuốc Thái Minh mong rằng bài viết trên đã giải đáp mọi thắc mắc của quý đọc giả về việc sơ cứu gãy xương cột sống. Chúc các bạn luôn khỏe mạnh và hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ từ các bạn trong tương lai!

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn cụ thể và chính xác, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế. Họ sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chính xác và phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của bạn.